Portret van bisschop Antonius Triest en zijn broer Eugenius, een kapucijn (David Teniers II)

Portret van bisschop Antonius Triest en zijn broer Eugenius, een kapucijn is een olieverfschilderij uit 1652, vervaardigd door de Vlaamse meester David Teniers de Jonge. Het schilderij bevindt zich tegenwoordig in het Hermitage Museum in Sint-Petersburg.

De compositie toont een opvallende devotionele scène. Rechts staat Antonius Triest, die in 1617 bisschop van Brugge en in 1622 bisschop van Gent werd. Als een vooraanstaand mecenas en verzamelaar van Vlaamse kunst verwierf hij werken van Teniers en vele andere belangrijke schilders van zijn tijd. Teniers beeldt Triest af in een biddende houding, met een rozenkrans in de hand, wat zowel zijn geestelijk gezag als zijn persoonlijke vroomheid benadrukt. Links staat zijn broer Eugenius, een kapucijner monnik, die een schild omhooghoudt met de Vijf Heilige Wonden van Christus, een symbool van Christus’ lijden en offer. Op de plank achter hen staan kleine devotiebeelden, waaronder een boetvaardige Sint-Hiëronymus en de Geseling van Christus, wat de meditatieve en boetvaardige sfeer van het werk versterkt.

David Teniers de Jonge
David Teniers II (gedoopt 15 december 1610 – 25 april 1690) was een van de meest veelzijdige en productieve schilders van de Vlaamse barok. Als schilder, prentmaker, tekenaar en curator excelleerde hij in vele genres, waaronder historiestukken, landschappen, portretten, stillevens en vooral genrescènes, waarvoor hij tegenwoordig het meest wordt herinnerd. Hij speelde een sleutelrol in de ontwikkeling van boereninterieurs, herbergscènes en kabinetstukken met verzamelaars, evenals scènes met alchemisten en artsen.

Hij was hofschilder en curator van aartshertog Leopold Willem, landvoogd van de Zuidelijke Nederlanden, en vervaardigde de eerste gedrukte catalogus van diens kunstcollectie. Teniers richtte ook de Antwerpse Academie op, met als doel de Vlaamse kunst na de dood van Rubens en Van Dyck nieuw leven in te blazen. Zijn werk beïnvloedde latere Noord-Europese schilders en droeg bij aan de ontwikkeling van het Franse rococo, met name bij kunstenaars als Antoine Watteau.

Bisschop Antonius Triest
Antonius Triest werd op 10 juli 1620 benoemd tot bisschop van Gent, als opvolger van Jacobus Boonen, en trad formeel in functie in april 1622. Hij stond bekend om zijn medeleven en vooruitziende bestuur. Triest ondersteunde talrijke liefdadige instellingen, waaronder een Berg van Barmhartigheid die renteloze leningen aan de armen verstrekte, een meisjesweeshuis, en hij reorganiseerde de zondagsscholen. Hij stimuleerde ook de oprichting van religieuze broederschappen. Als verfijnd kunstmecenas onderhield Triest vriendschappen met Rubens, Van Dyck en Teniers, en gaf hij opdrachten aan vooraanstaande Vlaamse beeldhouwers en schilders. In 1651 werd zijn praalgraf, ontworpen door beeldhouwer François Duquesnoy, voltooid, wat zijn status en verfijnde smaak weerspiegelt.

Dit schilderij vormt dan ook zowel een devotioneel beeld als een getuigenis van Triests culturele en spirituele invloed in het 17e-eeuwse Vlaanderen, geïnterpreteerd door een van de meest bekwame kunstenaars van zijn tijd.